Inleiding
Een wetsvoorstel is ingediend voor de introductie van het geregistreerd partnerschap in Aruba. Het geregistreerd partnerschap bestaat in Nederland al sinds 1998. Het voornaamste doel hiervan was om het voor partners van gelijk geslacht mogelijk te maken om een wettelijke relatievorm aan te gaan. Invoering van het geregistreerd partnerschap in Aruba zou deze mogelijkheid ook hier introduceren. Andere redenen voor de invoering van het geregistreerd partnerschap (in Nederland) waren het toenemend aantal buitenechtelijke kin-deren en ongehuwd samenwonenden.
Achtergrond van de invoering van het geregistreerd partnerschap in Nederland
De bal kwam aan het rollen met de uitspraak van de Hoge Raad van 19 oktober 1990, waarin is beslist dat het ongerechtvaardigd kon zijn om bepaalde rechtsgevolgen wel aan het huwelijk te verbinden, maar niet aan het duurzaam samenwonen van personen van hetzelfde geslacht. Hierbij speelde onder meer een rol, dat de bescherming van artikel 8 EVRM steeds ruimer wordt uitgelegd in dier voege dat het niet langer beperkt blijft tot partners van gelijk geslacht. Naar aanleiding daarvan werd er in juni van 1994 een wetsvoorstel ingediend dat het mogelijk maakte om de samenleving voor twee partners van hetzelfde geslacht bij de burgerlijk stand te laten registreren. Deze zogeheten ‘zware registratie’ zou vrijwel dezelfde gevolgen hebben als die van het huwelijk, waaronder:
Vermogensrechtelijke gevolgen: het geregistreerd partnerschap kent eenzelfde systeem van wettelijke gemeenschap van goederen, genaamd het ‘registratiegoederenregime’. Ook bij het geregistreerd partnerschap zijn huwelijkse voorwaarden mogelijk, genaamd ‘partnerschapsvoorwaarden’.
Erfrechtelijke gevolgen: de langstlevende partner wordt van rechtswege erfgenaam van de overleden partner. De erfrechtelijke gevolgen zijn hetzelfde als bij het huwelijk. De langstlevende partner verkrijgt de goederen van de nalatenschap en de kinderen verkrijgen een uitgestelde vordering op de langstlevende partner. Onterving van de partner is mogelijk. Let op, dat Aruba thans doende is haar erfrecht te vernieuwen waardoor het opgemelde binnen-kort ook voor Aruba zal gelden.
Het aangaan en het einde van het geregistreerd partnerschap
Het geregistreerd partnerschap wordt aangegaan voor de ambtenaar van de burgerlijke stand. Het partnerschap kan worden beëindigd door een verklaring of overeenkomst van de partners, dat zij het met elkaar eens zijn over de beeindiging. Indien de ene partner wil beëindigen en de andere niet, dan kan de eerste partner aan de rechter vragen om het geregistreerd partnerschap te ontbinden.
De beëindiging is definitief op het moment dat de overeenkomst of de rechterlijke beschikking in de registers van de burgerlijke stand wordt geregistreerd. Voor de overeenkomst geldt dat deze binnen drie (3) maanden moet worden ingeschreven. Voor de ontbinding door de rechter geldt een termijn van zes (6) maanden.
Voor beide manieren van beëindiging (bij overeenkomst of rechterlijke ontbinding) geldt als grond-slag de duurzame ontwrichting, wat inhoudt dat de verhouding binnen het partnerschap zo moeilijk is geworden, dat het eigenlijk niet mogelijk is om nog langer bij elkaar te blijven. De goederenrechtelijke ge-volgen zijn hetzelfde als bij echtscheiding. Men moet dan de gemeenschaps-boedel gaan verdelen in feite.
De ‘flitsscheiding’
In 2001 werd de mogelijkheid geintroduceerd om een huwelijk in een geregistreerd partnerschap om te zetten. Dit kon plaatsvinden door middel van een akte bij de burgerlijke stand. Op die manier konden partners zonder tussenkomst van de rechter scheiden. De hele procedure nam enkele dagen tot enkele weken in beslag. Vandaar de naam ‘flitsscheiding’. Dit scheelde ook in de kosten. De flitsscheiding is in 2009 afgeschaft. Wel is het nog mogelijk om een geregistreerd partnerschap in een huwelijk om te laten zetten.
Het geregistreerd partnerschap en heteroseksuele relaties
Teneinde verwarring te voorkomen (naar aanleiding van de kop van dit artikel), merk ik voor de zekerheid op dat het geregistreerd partnerschap ook voor heteroseksuele relaties geldt.
Erkenning van kinderen: bij het aangaan van het geregistreerd partnerschap wordt de man van rechtswege de vader van het kind dat staande het geregistreerd partnerschap wordt geboren. Reeds daarvoor geboren kinderen moeten eerst door de man worden erkend alvorens hij als de vader van die kinderen kan worden beschouwd.
Het gezag: de man verkrijgt automatisch het gezag over het kind dat staande het geregistreerd partnerschap wordt geboren. Dit geldt ook voor reeds daarvoor geboren kinderen, mits hij die kinderen heeft erkend.
Openstelling van het huwelijk voor partners van hetzelfde geslacht
Inmiddels mogen in Nederland partners van hetzelfde geslacht met elkaar in het huwelijk treden. Dit is mogelijk geworden met de introductie van de Wet openstelling huwelijk die op 1 april 2001 van kracht werd. Men zou kunnen beargumenteren dat het geregistreerd partnerschap daarmee haar beste tijden heeft gekend, zij het niet dat deze samenlevingsvorm nog keipopulair is onder
de heteroseksuelen.
Het ‘homohuwelijk’ in Aruba
Waarschijnlijk kunt u zich nog het spraakmakende geval herinneren uit 2004, waarbij twee vrouwen hun huwelijksakte (dat in Nederland was voltrokken) in het bevolkingsregister van Aruba wilden laten inschrijven. Ondanks de grote ophef heeft het Gerecht in Eerste Aanleg de huwelijksakte voor inschrijving in het bevolkingsregister vatbaar bevonden.
In de uitspraak van 13 april 2007, heeft de Hoge Raad dat oordeel be-krachtigd. Met de introductie van het geregistreerd partnerschap zou alhier een eerste wettelijke basis voor het ‘homohuwelijk’ zijn gelegd. De definitieve invoering in Aruba van de wettelijke mogelijkheid voor personen van hetzelfde geslacht om met elkaar in het huwelijk te treden zou dan slechts een kwestie van tijd zijn. Een soortgelijke ontwikkeling als die in Nederland is (althans lijkt) onvermijdelijk.